Ten jeden z najrzadszych i najtwardszych pierwiastków jest „oczkiem w głowie” KGHM Polskiej Miedzi, ale ojcem „dziecka” jest spółka KGHM Ecoren, która ów ren wytwarza.
Ren to także jeden z najdroższych metali na rynku. Jego kilogram kosztuje bowiem zawrotną sumę 8 tysięcy dolarów. Dlatego wykorzystywany jest w najnowszych technologiach, a jego odbiorcami są potentaci działających w wielu prestiżowych branżach.
Fot. Wincenty Kołodziejski
Miedź kontra ren
- Bogactwo rud miedzi na tym terenie od lat intrygowało naukowców. Kiedy pół wieku temu Jan Wyżykowski okrył pierwsze złoża, chyba nie zdawał sobie sprawy, jaka będzie waga jego znaleziska. KGHM to nie tylko miedź, ale też złoto i srebro, a od dziś to także ren – powiedział na wstępie, Bohdan Pecuszok, wiceprezes spółki KGHM Ecoren.
Choć prace nad odzyskiwaniem renu z odpadów przemysłowych trwały od kilku lat, wrześniową datę wybrano nieprzypadkowo. Dopiero teraz bowiem udało się rozpocząć produkcję nadrenianu amonu o jakości katalitycznej.
Ren jako surowiec i jako gotowy produkt. Fot. Wincenty Kołodziejski
- W ramach strategii KGHM Polska Miedź, spółka Ecoren otrzymała zadanie pozyskiwania czystego renu. Z tego obowiązku spółka wywiązała się bardzo szybko i dziś widzimy efekty tej działalności. Jako producent miedzi, z zazdrością możemy patrzeć na wysoką cenę tego pierwiastka na rynku metali. Dziękuje zarządowi i pracownikom spółki KGHM Ecoren za ich wytrwałość i cierpliwość życząc dalszej owocnej pracy – powiedział prezes Zarządu KGHM Polskiej Miedzi, Krzysztof Skóra.
Pierwotnie zakładano produkcję nadrenianu amonu, która wymagała badania obecności jedynie dziewięciu pierwiastków. Spółka jednak postawiła na wyższą jakość i najnowocześniejszą technologię, dlatego z początkiem czerwca ruszyła produkcja nadrenianu o jakości katalitycznej, tzn. takiej, przy produkcji której wymagane są badania już około 40 pierwiastków. To oczywiście wiązało się z koniecznością opracowania nowych technik analitycznych w laboratorium oraz utrzymywania wysokiego reżimu technologicznego.
Fot. Wincenty Kołodziejski
Nad właściwym funkcjonowaniem oddziału hydrometalurgicznego w Hucie Miedzi Głogów, gdzie ren jest pozyskiwany, czuwają obecnie 32 osoby.
- Technologia pozyskiwania renu składa się z dwóch zasadniczych etapów, realizowanych w oddzielnych instalacjach. W początkowej fazie ściek filtrujemy, oczyszczając z zawiesiny, następnie przepuszczamy go przez specjalne, wypełnione jonowymienną żywicą. W kolumnach wypełnionych jonitem odbywa się zaś najistotniejsza faza całego procesu, czyli tzw. „wychwytywanie” jonów renu, który następnie jest wymywany przez wodny roztwór amoniaku. W efekcie stężenie pierwiastka w roztworze znacznie wzrasta. Dopiero taki wzbogacony roztwór, czyli eluat renowy, stanowi surowiec wyjściowy do uzyskania tego, co jest produktem handlowym, tj. nadrenianu amonu o zawartości 69,4 proc. renu i 99,9 proc. czystego, metalicznego renu. Oddział hydrometalurgii pracuje dziś pełną parą. Uzyskany kryształ umieszczany jest w plastikowych pojemnikach o pojemności jednego kilograma. Dodatkowo nadrenian amonu pakowany jest wewnątrz w plastikowe torebki – wyjaśnia produkcję renu Zbigniew Gagat, dyrektor oddziału hydrometalurgii w KGHM Ecoren.
Warto wspomnieć, że technologia odzysku renu z kwaśnych ścieków przemysłowych, opracowana przez specjalistów z KGHM Ecoren oraz Instytut Metali Nieżelaznych w Gliwicach, otrzymała złoty medal na czerwcowych Międzynarodowych Targach w Poznaniu.
Dziś kryształki, jutro pastylki
Miesięcznie oddział jest w stanie wyprodukować 400 kilogramów nadrenianu amonu. Do końca 2007r. KGHM Ecoren chce uzyskać 3,2 tony tego pierwiastka, a w 2009r. produkcja nadrenianu ma osiągnąć poziom 6 ton. Ze względu na swoje właściwości ren wykorzystywany jest w progresywnych gałęziach przemysłu. Jednym z dwóch największych odbiorców renu jest przemysł lotniczy i kosmiczny. Wykorzystuje się go bowiem do budowy turbin samolotów i satelitów, a także przy produkcji benzyny bezołowiowej. Metal ten jest również stosowany m.in. do produkcji termopar, elementów grzewczych, styków elektrycznych, elektrod, elektromagnesów, lamp próżniowych i rentgenowskich, żarówek błyskowych, powłok metalicznych, itp.
- Jesteśmy w Polsce i w Europie jedynym producentem tego rzadkiego pierwiastka. Roczne zużycie renu na świecie wynosi obecnie blisko 50 ton, ale prognozowany jest jego duży wzrost, do 55 a nawet 75 ton rocznie. Nasze plany zmierzają do budowy kolejnych instalacji do odzyskiwania renu – zapowiedział prezes spółki KGHM Ecoren, Mariusz Bober.
Fot. Wincenty Kołodziejski
Wybudowanie instalacji w oddziale hydrometalurgicznym HM Głogów kosztowała blisko 10 mln zł. Już trwają już prace nad uruchomieniem nowej linii wytwarzającej ren metaliczny – wówczas oprócz nadrenianu amonu w postaci kryształu, sprzedawane będą pastylki, tzw. pelety.
***
Kalendarium:
- lata 70 minionego wieku – w KGHM rozpoczynają się pierwsze próby odzyskiwania renu, jednak żadna z zastosowanych metod nie wyszła poza etap badań laboratoryjnych. Z uwagi na małe zapotrzebowanie, wysokie koszty i brak odpowiednich urządzeń w latach 80. zaprzestano produkcji.
- lata 90 minionego wieku – próby odzyskiwania renu w KGHM metodami strąceniowymi.
- lata 2002-05 – KGHM Metale i Instytut Metali Nieżelaznych rozpoczynają projekt celowy, którego końcowym efektem ma być opracowanie technologii odzysku renu z kwasów płuczkowych, powstałych po przejściu przez piec zawiesinowy.
Fot. Wincenty Kołodziejski
- rok 2005 – rozpoczęcie prac nad produkcją przemysłową. W kolejnych miesiącach uruchamiane są poszczególne linie produkcyjne: do krystalizacji nadrenianu amonu (listopad 2006r.) i do produkcji roztworu, czyli eluatu renowego (marzec 2007r.).
- czerwiec 2007 r. – osiągnięcie pełnej zdolności produkcyjnej linii do produkcji eluatu renowego.
- czerwiec-wrzesień 2007 r. – rozpoczyna się produkcja nadrenianu amonu o jakości katalitycznej;
- 27 września 2007 r. – uroczyste otwarcie oddziału hydrometalurgii KGHM Ecoren w Hucie Miedzi Głogów II.
Fot. Wincenty Kołodziejski
Prezes KGHM Ecoren, Mariusz Bober. Fot. Wincenty Kołodziejski
Fot. Wincenty Kołodziejski
Prezes Zarządu KGHM, Krzysztof Skóra gratulował naukowcom cierpliwości i wytrwałości. Fot. Wincenty Kołodziejski
Fot. Wincenty Kołodziejski
Fot. Wincenty Kołodziejski
